December, 2009:

Lời nói đầu:

Tôi có thói quen dùng máy ảnh ghi lại mọi thứ hay hay mà mình gặp. Đôi khi, thói quen này đem cho tôi vài rắc rối điên người. Đôi khi, nó đem lại cho tôi những cảm xúc đẹp đẽ và cả những bài học thấm thía. Tôi quyết định mở chuyên mục “Những file ảnh kể chuyện” trên www.tranthutrang.net để chia sẻ những thứ đẹp đẽ và thấm thía ấy. Tôi sẽ cố gắng cập nhật chuyên mục vào thứ Hai hằng tuần. Mong rằng “Những file ảnh kể chuyện” sẽ đem đến cho bạn chút gì đó tích cực để bắt đầu một tuần làm việc mới. Nếu bạn muốn đóng góp ảnh hay có thông tin, đề tài gợi ý, xin nhắn trực tiếp bên phần Sổ cảm tưởng hoặc gửi cho tôi theo địa chỉ mail: tranthutrang.ntt[at]gmail.com.

*
Năm này qua năm khác
Trên mặt con khỉ
Một gương mặt khỉ.

Bài haiku trên tôi đọc được trong tuyển tập thơ của Basho – nhà thơ Nhật thế kỷ XVII. Nghe nói, Basho viết những câu này khi đón một năm mới nào đó trong cuộc đời 50 năm không dài không ngắn của ông. Thời điểm bài thơ ra đời cũng giống cái thời điểm mà tôi và các bạn sắp trải qua, vậy nên tôi quyết định mượn ý của bài thơ để đặt tên cho chùm ảnh của mình.

Tôi chụp những bức ảnh này ở Vườn thú Hà Nội, nơi mà các ông bố bà mẹ vẫn đưa con tới để xem những loài vật mà họ không thể nuôi trong nhà. Có rất nhiều loài, nhưng khỉ chiếm số lượng đông đảo nhất. Chúng được nhốt trong chuồng, những chiếc chuồng tương đối rộng rãi theo quan niệm của những con người thành thị như tôi nhưng chắc chưa bao giờ là đủ rộng cho những con vật hiếu động như khỉ. Bên ngoài chuồng có những tấm bảng giới thiệu tên và tập tính từng loài: khỉ mốc, khỉ đuôi lợn, khỉ đuôi dài… Bên trong chuồng, sau những rào lưới thép B40 và biển cảnh báo “thú dữ”, những con khỉ mốc, khỉ đuôi lợn, khỉ đuôi dài… ấy làm tất cả những gì chúng có thể làm, ngồi, đứng, leo trèo, ăn uống, giao cấu, sinh con…

Tôi không biết chúng nghĩ gì, có hài lòng với cuộc sống trong chuồng không, chỉ biết chúng thường nhìn ra bên ngoài, ở đó lúc nào cũng có một vài người khách tham quan táo bạo chìa cho chúng vài thứ ăn được. Khi tôi còn nhỏ, những thứ mà người ta chìa cho khỉ là ngô khoai hay mấy loại quả rẻ tiền. Bây giờ, cùng với những quầy bán thức ăn nhanh len lỏi khắp nơi, lũ khỉ bắt đầu quen với những miếng bim bim, bắp rang bơ, những thứ chứa rất nhiều muối và đường. Người ta cho chúng liên tục, và chúng cũng ăn liên tục. Chế độ ăn như vậy có thể khiến một người bình thường gặp vô số rắc rối về sức khoẻ, liệu điều gì sẽ xảy ra với những con khỉ có dạ dày, gan, thận chỉ hợp với chồi non và quả dại? Không ai bận tâm, trừ những người chăm sóc lũ khỉ, và một kẻ tò mò cả nghĩ như tôi, chắc vậy.

Nếu trong những ngày nghỉ năm mới này, bạn có ý định đi vườn thú và muốn cho khỉ ăn, hãy đọc kỹ những tấm bảng ghi tên và tập tính bên ngoài xem thức ăn của chúng là gì. Làm vậy, nếu không thể giúp lũ khỉ có một chế độ ăn phù hợp (và vì thế, chúng sẽ sống sống lâu hơn), ít nhất bạn cũng học được một điều hay. Ấy là cách đem cho ai đó cái họ cần, chứ không phải cái mình có, dù “ai đó” ở đây chỉ là những gương mặt khỉ, năm này qua năm khác…